काठमाडौ, माघ १७ -
कांग्रेस सभापति सुशील कोइरालाले प्रधानमन्त्री उम्मेदवारमा शेरबहादुर देउवालाई रोक्न केन्द्रीय समितिमा ९ जना मनोनयन गरेका छन् । केन्द्रीय समितिमा बराबरीको हैसियत भएपछि आफ्नो पक्षमा निर्णय गराउन कोइरालाले सोमबार मनोनीत गरेका हुन् ।

संसदीय दलका नेता रामचन्द्र पौडेलको विकल्पमा देउवाले पार्टीभित्र 'लबिङ' थालेपछि कोइरालाले केन्द्रीय समितिमा आफ्नो वर्चस्व कायम गर्न नयाँ रणनीति अख्तियार गरेका हुन् । मनोनयनमा देउवा पक्षमा खुलेका विमलेन्द्र निधि मात्रै छन् ।

देउवाले बूढानीलकण्ठस्थित निवासमा आफू पक्ष्ाीय केन्द्रीय सदस्य र सभासदको भेला गरी तत्काल बैठक बोलाउन कोइरालालाई दबाब दिएका थिए । मंगलबार बिहानसम्म बैठक नबोलाए हस्ताक्षर गरेर सभापतिलाई बुझाउने तयारी थियो । त्यस निम्ति मंगलबार दिउँसो २ बजे भेला डाकिएको छ । सदस्य मनोनयनपछि कोइरालाले केन्द्रीय समिति बैठक बोलाउने सम्भावना छ । १६ पटकसम्मको निर्वाचनमा पनि प्रधानमन्त्री हुन नसकेपछि पौडेलको विकल्प खोज्न देउवा लागेका हुन् । केन्द्रीय समितिमा बहुमत पुग्न सक्ने आशा राखेर देउवा पक्षीय नेताहरूले बैठक बोलाउन दबाब अभियान थालेका हुन् ।

देउवानिकट केन्द्रीय सदस्य पूर्णबहादुर खड्काले भने शान्ति प्रक्रिया र संविधान निर्माणलाई अघि बढाउने जिम्मेवारी कांग्रेसको नेतृत्वमा हुनुपर्छ भन्ने मान्यता राखेर भेला आयोजना भएको बताए ।

'केन्द्रीय समिति र संसदीय दलको बैठकसमेत नबसिरहेको अवस्थामा भेलामा सबैको धारणा संस्थागत निर्णयबाटै उम्मेदवार बनाउनुपर्छ भन्नेमा जोड रहेपनि कुनै पनि

निर्णय भएको छैन,' खड्काले भने, 'पौडेलको विकल्प दिँदा पार्टीमा नेतृत्व आउने अवस्था भए त्यसका लागि नेतृत्व तयार हुनुपर्छ भन्नेमा भेलामा सबैको जोड थियो ।'  

कोइराला पुरानै निर्णयका आधारमा पौडेललाई उम्मेदवार बनाउने मनस्थितिमा थिए । आफूमाथि दबाब परेपछि केन्द्रीय समितिमा बहुमत सुनिश्चित गर्न उनले आफूनिकटलाई केन्द्रीय सदस्यमा मनोनयन गरेका हुन् ।

यसअघि बहुमत सुनिश्चित नहुँदा कोइरालाले उपसभापतिमा रामचन्द्र पौडेल र महामन्त्रीमा कृष्णप्रसाद सिटौलालाई मनोनयन गर्ने प्रस्तावसमेत पारित गर्न सकेका छैनन् । सभापतिले २१ सदस्य मनोयनन गर्न पाउने अधिकारमा यसअघि देउवालाई मात्रै कोइरालाले मनोनयन गरेका छन् ।

सोमबार मनोनयन हुनेमा विमलेन्द्र निधि, रामकृष्ण ताम्राकार, भीमबहादुर तामाङ, लीला कोइराला, दिलबहादुर घर्ती, गोपालराज पहाडी, नरहरि आचार्य, फरमुल्लाह मन्सुर र पद्मनारायण चौधरी छन् । यो मनोनयनसँगै केन्द्रीय कार्यसमिति ७४ सदस्यीय पुगेको छ । कोइराला, घर्ती, पहाडी, मन्सुर महाधिवेशनमा चुनाव लडेका थिएनन् ।

देउवाले सोमबार पनि आफूलाई पार्टीले उम्मेदवार खडा गरेमा कांग्रेसले नेतृत्व पाउने विश्वास दिलाउँदै त्यहीअनुसार लबिङ गर्न आग्रह गरेका थिए । 'मलाई उम्मेदवार बनाए मेरो नेतृत्वमा सरकार बन्नेमा विश्वस्त छु, त्यसका आधार मलाई प्राप्त भइरहेका छन्,' देउवाको भनाइ थियो, 'तर म जिम्मेवारीसाथ अघि बढ्छु, तपाईंहरूले सहयोग गर्नुहोस् ।'

स्रोतका अनुसार उम्मेदवारबारे तीन नेताबीच आइतबार राति केन्द्रीय सदस्य रामशरण महतको निवासमा छलफलसमेत भएको थियो ।

त्यस अवसरमा देउवाले आफूलाई माओवादी र एमालेले सहयोग गर्ने वचन दिएको बताएका थिए । पौडेलले तपाईंलाई सहयोग गर्ने भए मलाई पनि गर्छन् भनेपछि कोइरालाले दुवैलाई सहयोग गर्नेमा आशंका रहेको बताएका थिए । केन्द्रीय सदस्य प्रदीप गिरीले पौडेललाई भेटेर देउवालाई सहयोग गर्न आग्रह गरेका थिए । 

पार्टीले नेतृत्व पाउने अवस्था रहेमा विकल्पमा पनि जानुपर्ने कोइराला पक्षीय केही सदस्यहरूको अभिव्यक्तिबाट समेत देउवाले आफ्नो पक्षमा वातावरण बन्ने आशा राख्दै आएका छन् । पहिला कोइराला पक्षमा रहेका कुलबहादुर गुरुङ र गोविन्दराज जोशी पनि भेलामा सहभागी थिए ।

यता पौडेल पक्षधर नेताहरू पार्टीको पुरानो निर्णय परिवर्तन नभएकाले पुनः केन्द्रीय समिति बैठक बोलाएर नयाँ निर्णय लिन नपर्ने बताउँदै आएका थिए । उनीहरूले पटक-पटक देउवाले भेला बोलाएर पार्टीमा गुटबन्दी गरेको आरोप लगाएका छन् ।

'कांग्रेसको नेतृत्व पाउने अवस्था सुनिश्चित नहँुदै देउवाले भेला बोलाएर पार्टीलाई विखण्डन दिशामा लैजाने काम गरे,' कोइराला पक्षीय एक नेताले भने, 'कांग्रेसलाई फुटाउने षड्यन्त्र रोक्न पौडेललाई उम्मेदवारका रूपमा अघि सार्नुपर्छ ।' उनले देउवा माओवादीबाट पार्टीमा विभाजन ल्याउने षड्यन्त्रको गोटी बनेको आरोप लगाउँदै त्यसलाई रोक्नसमेत केन्द्रीय समितिमा मनोनयन गर्नुपरेको बताए ।

बैठकमा गोविन्दराज जोशी र बालकृष्ण खाँडसहित केही नेताले पौडेलविरुद्ध अविश्वास प्रस्ताव ल्याउनुपर्ने धारणासमेत

राखेका थिए । संसदीय दलमा पौडेलविरुद्ध बहुमत पुग्ने तर्कसमेत उनीहरूको थियो ।

 तर धेरैजसो सदस्यहरूले अविश्वासको प्रस्तावले पार्टीमा विखण्डन आउने भन्दै तत्कालै त्यस्तो कदम लिन नहुनेमा

जोड दिएका थिए । बैठकमा सहभागी एक केन्द्रीय सदस्यका अनुसार अविश्वासको प्रस्तावको सट्टा सभासदहरूले पौडेलको विकल्पमा जान हस्ताक्षर गर्न सकिने सुझाव दिएका थिए । देउवाले पनि आफू जिम्मेवारीका साथ अघि बढ्न चाहेको धारणा राखेका थिए ।

भेलामा बोल्ने अधिकांश नेताहरूले केन्द्रीय समितिको बैठकबाट पौडेललाई उम्मेदवारी बनाइएको र केन्द्रीय समितिले नै फिर्ता लिने निर्णय गरेको नजिर प्रस्तुत गर्दै नयाँ प्रक्रियामा उम्मेदवार अघि सार्दा पुनः केन्द्रीय समितिले नयाँ निर्णय लिनुपर्नेमा जोड दिएका थिए ।

केन्द्रीय सदस्य कुलबहादुर गुरुङ, गोपालमान श्रेष्ठ, पूर्णबहादुर खड्कालगायत नेताहरूले केन्द्रीय समिति बैठकले नयाँ निर्णयमा मात्रै उम्मेदवार हुने बताएका थिए । केन्द्रीय समितिले उम्मेदवार फिर्ता लिने निर्णय गरिसकेपछि उही व्यक्ति स्वतः उम्मेदवार हुन नसक्ने उनीहरूको तर्क थियो ।

 उनीहरूले दलको विधानअनुसार नभएर केन्द्रीय समिति निर्णयमा मात्रै उम्मेदवार हुने व्यवस्था रहेको बताएका थिए । भेलामा पार्टी र संसदीय दलको विधानबारे समेत लामो व्याख्या भएको थियो ।