रामकुमार शर्मा, माओवादी सभासद्

भारतीय दूतावासबाट आएको धम्कीपूर्ण फोनलाई कसरी लिनुभएको छ ?

मलाई लाग्छ यो प्रकरणले धेरै कुरा उजागर गरेको छ　। पहिलो कुरा छिमेकी राष्ट्रले मधेसीलाई हेर्ने दृष्टिकोण यसले झल्काउँछ　। यस्तो खराब कूटनीतिले भारतलाई पनि राम्रो गर्दैन　। कुनै पनि स्वाभिमानी नेपाली नेतासँग कुरा गर्ने तरिकै होइन, यो　। तर, यस्तै तरिका लामो समयदेखि चल्दै आएको थियो　।

मसँग
दूतावासका अधिकारी २१ गते जसरी प्रस्तुत भए, यसले नेपाली र खासगरी मधेसी
जनतालाई हेप्ने भारतीय व्यवहार कति लज्जाजनक छ भन्ने थाहा हुन्छ　। अहिले मैले गरेको विरोधले त्यसलाई सच्याउँछजस्तो लाग्छ　। उनीहरूले नेपाली जनता, नेताको स्वाभिमानलाई आइन्दा ठेस पुर्‍याउने काम नगरून्　। यो विरोधपछि मधेसबाट युवा, बुद्धिजीवीको फोन आयो　। उहाँहरूले यसलाई ठूलो साहसिक काम भन्नुभयो　। यो प्रकरणपछि मधेसी जनताको आत्मबल बढेको छ　। यसले छिमेकीलाई पाठ सिकाएको छ　। मधेसीसँग व्यवहार गर्दा सचेत ढंगले र कूटनीतिक मर्यादा राखेर गर्नुपर्छ भन्ने पाटो महत्त्वपूर्ण छ　।

दोस्रो कुरा, राष्ट्रियताको प्रश्नमा मधेसीमाथि शंकाको दृष्टि राख्ने गरिएको छ　। यस किसिमको विरोधले त्यो शंका निवारण गर्दै आमनेपालीमा एकता बनाउने र विश्वासको वातावरण तयार गर्नेछ भन्ने लागेको छ　। तेस्रो कुरा, सरकार नबनेको र समयमै संविधान बनाउन नसकिएको अवस्थामा जनतामा निराशा छ　। किन सरकार बनेको छैन र कहाँ-कहाँबाट हस्तक्षेप भएको छ भन्ने कुरालाई यस घटनाले उजागर गरेको छ　।

यस प्रकरणलाई सञ्चारमाध्यमले जति स्थान दिए, त्यसबाट तपाईं सन्तुष्ट हुनुहुन्छ ?

विगतमा जसरी नेपालको राष्ट्रवादको चर्चा हुन्थ्यो त्यो अहिले देखिएन　। आफूमाथि भएको अपमानको घटनालाई मैले साहसपूर्वक बाहिर ल्याएँ　। मिडियाले राम्रो कभर गर्‍यो　। मिडियामा भेदभाव भएको मैले देखिनँ　। हाम्रो देशमा राष्ट्रियताका विभिन्न रूप छन्　। जुनसुकै राष्ट्रियतामाथि प्रहार भए पनि मिडियाले उठाउँदोरहेछ　। मिडिया राष्ट्रियताको प्रसंगमा एकांगी भएको आरोप लाग्थ्यो, तर मेरो केसमा त्यो पाइनँ　। यसले नयाँ ढंगले राष्ट्रियतालाई जोड्ने काम गरेको छ　।

संसदीय समितिमा तपाईंको विषयमा छलफल हुँदा प्रधानमन्त्रीलाई बोलाइए पनि उनी आएनन्, किन होला ?

सरकार एकदमै संवेशनशील हुनुपथ्र्यो यस्तो विषयमा　। यस्ता विषय भावनात्मक हुन्छन्　। यस्ता मुद्दामा टेकेर ठूला आन्दोलन र हिंसा हुने गर्छन्　। म सभासद् र देशको सबैभन्दा ठूलो पार्टीको केन्द्रीय सदस्यसमेत भएको नाताले सबैभन्दा पहिला सरकारले एक्सन लिनुपर्ने थियो　। तर, प्रधानमन्त्री मौन बसे　।

मैले सभामुखलाई निवेदन दिएँ र उहाँले चारैतिर पुर्‍याउनुभयो　। सभामुख पनि धन्यवादको पात्र हुनुहुन्छ　। संसदीय समितिको बैठक बस्यो र ऐतिहासिक निर्णय लियो　। नेपालको राजनीतिमा मेरो यो केसमा समितिमा सर्वसम्मतिले निर्णय भयो　। सबै सदस्यले खुलेर विरोध गर्नुभयो　। दोषीलाई कारबाही गर्नुपर्छ भन्नुभयो, सबै सभासद्ले　। यो आफँैमा दूरगामी महत्त्व राख्ने प्रश्न हो　।

म र हाम्रो पार्टीका स्थायी समिति सदस्य गिरिराजमणि पोखरेलसँगै गएर प्रधानमन्त्रीलाई भेट्यौँ　। उहाँलाई तपाईं बैठकमा आउनुपर्ने थियो भन्यौँ　। प्रधानमन्त्रीजीले 'म नगए पनि यो दुःखद् घटना हो, यो नराम्रो तरिकाको कूटनीति भयो, हदै भयो　। परराष्ट्रमन्त्रीसँग कुरा गरेर अगाडि बढाउँछु,' भन्नुभयो　। म प्रधानमन्त्रीसँग कुरा राख्न जाँदा उहाँले परराष्ट्रमन्त्रीतिर सोझ्याउनुभयो　। उहाँले आफूले जिम्मेवारी लिनुपर्ने थियो　। उहाँको कुरा सुनेपछि प्रधानमन्त्री आफैँ कन्फ्युजनमा भएजस्तो लाग्यो　। उहाँमा म प्रधानमन्त्री हो कि होइन भन्ने कन्फ्युजन देखेँ　।

तपाईंको मुद्दामा अन्य राजनीतिक दल पनि त बोलेनन् नि ?

संसदीय समितिमा त सबैले सर्वसम्मतिले यो घटनाको कडा शब्दमा विरोध गर्नुभयो　। गौरी मेहता, रामशाह प्रसाद यादवलगायतका सभासद्ले तीव्र विरोध जनाउनुभयो　। उहाँहरूले गम्भीरतापूर्वक नै उठाउनुभयो　। तर, पार्टी अध्यक्षहरूले पार्टीकै तर्फबाट जुनतहबाट कुरा उठाउनुपर्ने थियो, उठाएको देखिनँ　।

मधेसवादी दलका र अरू दलका दर्जनौँ सभासद्ले यसलाई महत्त्वका साथ उठाउनुभयो　।
उहाँहरूले मलाई 'चिन्ता लिनुपर्दैन, तपाइर्ंमाथि भएको अपमान हामी सबैमाथि
भएको अपमान हो, कुनै पनि डिप्लोम्याटले यसरी अपमान गर्न पाउँदैन　। हामी तपाइर्ंको साथमा छौँ' भनेर ढाडस दिनुभयो　। कांग्रेसका गगन थापा, राप्रपा नेपालका चन्द्रबहादुर गुरुङले फोन गरेर धन्यावाद दिनुभयो　। बुद्धिजीवी मधेसी समुदायबाट राम्रो 'रेस्पोन्स' पाएको छु　। तर, दलहरूले के बाध्यताले हो, औपचारिक ढंगबाट बोलेनन्　।

यस घटनाले तराईको राजनीति र तपाइर्ंको सुरक्षाको संवेदनशीलता बढेकै हो ?

तराईको राजनीतिमा यसले एउटा नयाँ धु्रवीकरण गराउँछ　। माओवादीप्रतिको जनविश्वास फेरि एकपटक बढेर आउँछ　। युवा पुस्तामा आत्मबल बढाउँछ　। सुरक्षाको कुरा गर्दा, यो धम्कीका कारण म गम्भीर बन्नुपर्छ　। सरकारले एउटा हवल्दार पठाएको छ　। त्यो कति पर्याप्त छ ? कति ठीक कति बेठीक आफ्नो ठाउँमा होला　। पार्टीले पनि मेरो सुरक्षाको कुरालाई गम्भीर ढंगले लिनुपर्छ　।

घटना सार्वजनिक भएपछि तपाईंलाई थप धम्की आएको छ कि छैन ? अनि तपाईं कस्तो सुरक्षा चाहनुहुन्छ ?

२१ गतेपछि कहीँ-कतैबाट धाक-धम्कीका फोन आएका छैनन्　।
सबै साथी जसले मलाई यो प्रकरण सार्वजनिक गरेकोमा घन्यवाद दिनुभयो, अपमान
गरेकोमा चिन्ता जनाउनुभयो, उहाँहरूले पनि मेरो सुरक्षाका विषयमा चासो
राख्नुभएको छ　। उहाँहरूले मलाई सतर्क हुनुपर्छ, ध्यान पुर्‍याएर हिँडडुल गर्नुपर्छ भन्नुभएको छ　। कुन तहबाट धम्की आएको हो त्यो संवेशनशीलतालाई बुझ्ने खालको सुरक्षा हुनुपर्छ भन्ने मलाई लागेको छ　।

तपाईसँग तराई-मेधस लोकतान्त्रिक पार्टीले सभासद् पद खारेजीका लागि स्पष्टीकरण मागेको थियो　। कस्तो जवाफ पठाउनुभयो ?

मैले तमलोपाले पठाएको पत्रको जवाफ पठाउन आवश्यक ठानिनँ　। १३ महिनापहिला मैले पार्टी छाडेको हो　। अहिले माओवादीको केन्द्रीय सदस्य छु　। १३ महिनापहिला नै तमलोपाले यस्तो पत्र पठाएको भए जवाफ दिन आवश्यक हुन्थ्यो　। यति समयपछि पत्र पठाएकाले त्यसको जवाफ दिन उपयुक्त लागेन　। यहाँ एउटा षड्यन्त्र भएको छ　।
२१ गतेका दिन नै मलाई दूतावासबाट दासले फोन गरेर सभासद्को पद खारेजीका
लागि पत्र पठाउन लगाएको छु भनेर धम्की दिनु र त्यसैदिन तमलोपाले पत्र
पठाउनु संयोग मात्र थिएन　। दूतावासको निर्देशनमा आएको थियो भन्नेमा म ढुक्क छ　। यसरी निर्देशित तरिकाले आएको पत्रको जवाफ दिन मैले आवश्यक मानिनँ　। कानुनी ढंगबाट हुने कुराको म फेस गर्न तयार छु　।

राजनीतिक दृष्टिकोणले हेर्दा म ०६२/६३ को मधेस आन्दोलनको संयोजक थिएँ　। त्यतिवेला कांग्रेसले अपमान गरेर महन्थ ठाकुरजीलाई वनमन्त्री बनाएको थियो　। मैले मधेस आन्दोलनको नेतृत्व गरिरहेको थिएँ, उहाँले सरकारमा बसेर मधेस आन्दोलन दबाउनुभयो　। युवालाई सहिद बनाउनुभयो　। तिनै सहिदको लासमा टेकेर उहाँ मेधसको मसिहा बन्नुभएको छ　। मधेसमा हामीले आधार तयार गरेपछि विभिन्न प्रभावमा परेर उहाँहरूले राजनीति गरिरहनुभएको छ　। मधेस आन्दोलनको राजनीतिक बैधानिकता मसँग छ　।

संविधानसभाको कार्यकाल दुईवर्षे भएको भए त सकिएको हुन्थ्यो अहिले　। एक वर्ष म्याद थप भएकाले यो कुरा उठेको होला　। यसले उहाँहरू कसरी चल्नुभएको छ ? उहाँहरूलाई कसले सञ्चालित गरेको छ भन्ने झनै स्पष्ट गराइदिएको छ　।

फोनमा धम्की दिनेले तपाईंलाई सभासद् किनबेचमा लागेको आरोप पनि लगाएको थियो, होइन ? त्यसको कारण के होला ?

पार्टी
अध्यक्ष आफँै प्रधानमन्त्रीका रूपमा उठेपछि पार्टीले हामीलाई स्पष्ट रूपमा
भनेको थियो, 'उहाँलाई जिताउन आ-आफ्नो ठाउँबाट लाग्ने　।' सक्रियतापूर्वक लाग्ने भन्ने पार्टीको निर्देशनअनुसार म पनि खटेको हो　। हामी सबै लागेका कारण नै माहोल बन्दै थियो　। फोरममा दर्जनभन्दा बढी सभासद्ले हामीलाई समर्थन गर्न भनेर विद्रोह नै गर्नुभयो　। चौथो चरणको निर्वाचनमा देखिएको त्यो खालको विद्रोह पाँचाँै चरणको निर्वाचनमा आउँदासम्म अरू दलमा पनि देखिनेवाला थियो　। मालेमा विभाजन नै भयो　। कमल थापाको पार्टीले समर्थन गर्ने तयारी थियो　। नेकपा संयुक्तले बहुमत पुग्ने अवस्थामा भोट दिन्छौँ भनेको थियो　। नेमकिपाले मतदान गर्ने नै भनेको थियो　।

सबै पार्टीमा क्रान्तिकारी र यथास्थितिवादी धार देखिएका थिए　। यस्तो अवस्था देखिएपछि हस्तक्षेप सुरु भयो　। ममाथि अपमानजनक व्यवहार भयो　।

तपाइर्ंको बुझाइमा मधेसी मोर्चालाई माओवादीको पक्षमा आउन नदिन तपाईंलाई धम्की आएको हो ?

छोरी कुटेर बुहारी तर्साउने भन्ने एउटा उखान छ　। ममाथि यस्तो थ्रेट गरेर मधेसवादी दलमा भएको विद्रोहलाई रोक्न खोजिएको हो　। उनीहरू माओवादीसँग सहकार्य गरेर अगाडि बढ्न चाहेका नेताहरूको मनोबल गिराउन चाहन्थे　। मधेसी नेता/सभासद्लाई निरुत्साहित गर्न नै मलाई थ्रेट गरिएको हो　।

तपाईंकी छोरीलाई क्याम्पसबाट निकाल्ने धम्की पनि आएको बताउनुभएको थियो, त्यस्तो भयो कि भएन ?

छोरी राम्रोसँग पढ्दै छिन्　। तर, उनलाई मानसिक दबाब परेको छ　। उनले यो कुरालाई राम्रो मानेकी छैनन्　। विद्यालय आउने-जाने भइरहेको छ, पढाइ जारी नै छ, अहिले　।

मधेसी
समुदायको नेताको आँखाबाट हेर्दा तपाईं मधेसवादी दल वा नेता र भारतबीचको
सम्बन्ध कत्तिको स्वाभाविक देख्नुहुन्छ ? मधेसले आफ्नो अधिकारका लागि
संघर्ष गर्दा काठमाडौंलाई वा नेपालकै शासकवर्गलाई केन्दि्रत गरेको देखिन्छ　। तर, विगतको तुलनामा यहाँसम्म आउँदा धेरै ठूलो परिवर्तन भएको छ　। मधेसी दलले मधेसका कुरा उठाउँछन्　। तर, त्यसलाई म तीन चरणमा हेर्छु　। एउटा प्रचार-प्रसारको चरण　। संघीयता, समावेशीकरणलगायतका विषय ५० वर्षपहिला उठेका हुन्　। सद्भावनाले प्रचारका रूपमा यी मुद्दा उठायो　।

मधेस विद्रोह र माओवादीले चलाएको जनयुद्धले मधेसलाई यहाँसम्म ल्याएको हो　। हिजो एकीकृत खस शासन-व्यवस्थाका विरुद्ध मधेसी आन्दोलन थियो　। मधेसको राजनीतिमा हिजो जसका विरुद्ध संघर्ष गरिन्थ्यो आज त्यो अवस्था छैन　।

तराईमा पहाडी शासकवर्गलाई देखाएर मधेसको आन्दोलन बढाउने, अर्कोतिर दिल्लीको भर परेर राजनीति गर्ने परम्परा थियो　। शासक वर्ग भनेर जातिविशेषलाई 'टार्गेट' गर्दा अरूको काखमा मधेसलाई बुझाइदिनुहँुदैन　। शासक वर्गसित लड्नुपर्ने अवस्था अहिले छैन　। राष्ट्रपति, उपराष्ट्रपतिदेखि मन्त्रीहरूको भीड मधेसीकै छ　। त्यसकारण अब पुरानो सूत्र काम लाग्दैन　।

मधेसीले राजनीति नै गर्ने हो भने समग्र नेपालको राजनीति गर्नुपर्छ　।
अब नेपालमाथि हस्तक्षेप कसको ? नेपालको राजनीतिलाई कमजोर पार्ने कसले ?
कोसँग मिलेर जाँदा नयाँ संविधान बन्न सक्छ ? यतातिर ध्यान दिइएन र
परिवर्तनको पक्षमा लागेको माओवादीको विरोधमा लागेर हिँडियो भने कसरी मधेसी
अधिकारको ग्यारेन्टी हुन्छ ?

दिल्लीसँग मिलेर मधेसले हिजो पनि अधिकार पाएको छैन आज पनि पाउँदैन　।
साँच्चै मेधसी जनतालाई अधिकार दिने हो भने परिवर्तनकारी शक्ति माओवादीसँग
मिलेर जाँदा नै देशको राष्ट्रियता पनि नयाँ ढंगले निर्माण गर्न सकिन्छ,
मधेसी जनताको अधिकार पनि पाउन सकिन्छ　। त्यसकारण अब फेरिएको अवस्थामा पुरानै ढंगले सोचेर हुँदैन, नयाँ ढंगले सोच्नुपर्छ　। मधेसी जनतामा नयाँ सोच चेतना आएका छ　। मधेसी जनताले को मित्र र को शत्रु भन्ने सोच्ने वेला आएको छ　।

तपाइर्ंको विचारमा अहिलेका मधेसवादी नेता स्वतन्त्र राजनीतिक गर्न सक्ने अवस्थामा छैनन् ?

सद्भावना, तमलोपा र लोकतान्त्रिक फोरम सबैका नेता सामन्ती पृष्ठभूमिबाट आएका यथास्थितिवादी सोचका छन्　। उनीहरू केही प्रगतिशील एजेन्डा बोकेर आएका छन्　। हिजो कांग्रेससँग बसेर राजनीति गरेका महन्थ ठाकुर र विजय गच्छदारहरू मधेसी पार्टीको मूल नेतृत्वमा छन्　। उनीहरू ५० वर्षअगाडिका मुद्दा उठाउँछन्　।

देशको शासनव्यवस्था परिवर्तन भइसकेको छ, तर उनीहरू नयाँ तवरले सोच्दैनन्　। मधेसी मोर्चा पनि चाँडै विभाजन हुन्छ　। मधेसमा नयाँ-नयाँ धार जन्मँदै छन्　। आन्दोलन संस्थागत गर्ने कुरा छ　। मातृकाको आफ्नै धार छ, उहाँ मोर्चामा हुनुहुन्न　।

मधेसमा सर्वहारावर्गको राजनीति गर्ने माओवादी छ　। मधेसमा विद्रोह गर्नेहरू सबै दलाल हँुदैनन्　। उनीहरूमध्ये कैयौँले यथास्थितिवादी शक्तिविरुद्ध मधेसमा प्रगतिशील शक्ति बनाउँछन्　। देशभक्त शक्ति र यथास्थितिवादी शक्ति ध्रुवीकरण हुनुपर्छ　।

तपाईंको विषयमा माओवादीले भारतीय दूतावाससँग स्पष्टीकरण मागेको थियो, तर चित्तबुझ्दो नभएको बताइएको छ　। तपाईंको सूचनामा दूतावासले माओवादीलाई कस्तो स्पष्टीकरण दिएको रहेछ ?

टेलिफोनमा कुरा गरेको सुनेको छु　। तर, उसको भनाइ आफ्नो गल्तीलाई सच्चाउने भन्दा पनि माइनस गरेर जाने खालको थियो रे ! त्यसमा चित्त नबुझेको पार्टीले बताइसकेको छ　। अर्को कुनै कदम चाल्छ होला　।

source:  http://www.nayapatrika.net/newsportal/jhan_naya/16144.html